Stappen orgaandonatie

Raadplegen van het Donorregister

Wanneer iemand geschikt is als donor en snel komt te overlijden belt de arts met de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS). De NTS raadpleegt het Donorregister om te zien wat de keuze van deze persoon is over orgaandonatie. 

Welke keuzes kunnen er in het Donorregister staan?

• Er staat 'Ja’. Er is toestemming voor donatie. De arts vertelt dit aan de familie
• Er staat 'Nee’. Er is geen toestemming. De arts vertelt de familie dat er geen donatie komt
• Er staat dat deze persoon zijn familie wil laat beslissen of de orgaandonatie wel of niet doorgaat.. De arts bespreekt dit met hen
• Er staat dat deze persoon een speciaal iemand heeft aangewezen om te beslissen. De arts bespreekt dat met die persoon 
• Er staat geen keuze in het Donorregister. De arts bespreekt dit met de familie. Zij beslissen dan of orgaandonatie wel of niet doorgaat

Vervolgens bespreekt de arts met de familie dat er geen kans meer is op herstel en dat de artsen met de behandeling stoppen. De familie kan op deze manier het slechte nieuws verwerken: ‘behandelen heeft geen zin meer en een familielid zal overlijden’. Daarna kan over mogelijke orgaandonatie worden nagedacht en gesproken.

Als iemand orgaandonor kan zijn

Als er toestemming is voor orgaandonatie dan meldt de arts deze persoon als donor bij de NTS. De procedure kan op twee manieren verder gaan:

• Als de arts vermoedt dat de donor hersendood is, komt er een onderzoek om dat met zekerheid vast te stellen. Dit heet het hersendoodprotocol
• Als hersendood bij de donor niet is vast te stellen, dan volgt de arts de procedure voor het vaststellen van de dood door het stilvallen van de bloedsomloop

Als de hersendood òf het overlijden door stilstand van de bloedsomloop is vastgesteld, dan is dat het officiële tijdstip dat iemand is overleden.

Als de arts iemand als donor heeft gemeld

Op de intensive care begint het medisch personeel alvast met voorbereidingen. Ze doen wat nodig is om te zorgen dat de organen van de donor geschikt blijven om te transplanteren. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat het lichaam van de donor op de goede temperatuur blijft. In de wet staat overigens dat deze voorbereidende handelingen ook mogen gebeuren voordat nabestaanden instemmen met orgaandonatie.

Na een melding van een orgaandonor komt een transplantatiecoördinator (TC) naar het ziekenhuis van de donor. Hij zorgt dat de donatieprocedure goed verloopt. Wat doet de transplantatiecoördinator?

• hij laat onderzoeken uitvoeren naar de organen 
• alle gegevens van de donor verzamelen
• de organen die geschikt zijn voor transplantatie melden bij Eurotransplant
• een schema maken voor alles wat er moet gebeuren
• contact houden met de nabestaanden

Als de TC de donor heeft aangemeld bij Eurotransplant, is er 4 tot 6 uur nodig voordat de donoroperatie kan beginnen. In die tijd zoekt Eurotransplant welke patiënt of patiënten op de wachtlijst medisch het meest geschikt zijn om de organen te krijgen. Die patiënten worden in hun eigen ziekenhuis opgeroepen voor de transplantatie.

De donoroperatie

Een uitnamechirurg voert de donoroperatie uit, samen met een team. Dit noemen we het uitnameteam. Ze doen deze operatie in een operatiekamer in het ziekenhuis waar de donor ligt. De operatie kan 3 tot 6 uur duren. Daarna gaat het lichaam van de donor terug naar de familie.

Staat de donor ook weefsels af? Dan gebeurt dat direct na de uitname van de organen. Soms is er ook nog een onderzoek naar de doodsoorzaak van de donor. Dit heet obductie. Ook dit gebeurt direct na de operatie.

Lees meer over de donoroperatie.

Als organen zijn uitgenomen

Als de organen eenmaal buiten het lichaam zijn, moet transplantatie ze zo snel mogelijk gebeuren. Bij hart en longen moet dit binnen 4 tot 6 uur. Bij een lever binnen 12 uur. Bij nieren is er meer tijd: transplantatie moet wel liefst binnen 24 uur gebeuren.

Begeleiding familie

Tijdens de hele procedure houdt de TC contact met de nabestaanden. Hij beantwoordt vragen die de familie heeft. Ongeveer 6 weken na de donoroperatie laat de TC aan de nabestaanden weten hoe het met de personen gaat die een orgaan hebben gekregen. De namen van de ontvangers blijven geheim. Ook de naam van de donor blijft geheim voor de mensen die een orgaan kregen.

Lees meer over de begeleiding rond donatie.

Cijfers: Aantal orgaantransplantaties

Cijfers van 26 maart 2019

• DBD = donor was hersendood (Donation after Brain Death)
• DCD = hart en bloedsomloop waren gestopt (Donation after Circulatory Death)
• Een transplantatie van 2 nieren tegelijkertijd tellen we als 1 transplantatie (nieren-en-bloc)