Leverdonatie bij leven
Informatie voor mensen die overwegen bij leven een een deel van hun lever te doneren.
Je kunt een deel van de lever doneren aan een patiënt met een ernstige leverziekte. Hiermee kun je een leven redden. Lees hier wat je kunt verwachten.
Snel naar
Hoe belangrijk is je lever?
Je lever is een belangrijk orgaan voor de stofwisseling. Het zorgt ervoor dat voedingsstoffen worden omgezet in stoffen die je lichaam nodig heeft. De lever haalt ook schadelijke en giftige stoffen uit het bloed. Daarnaast is de lever belangrijk voor de bloedstolling.
Een deel van je lever doneren
De lever is een bijzonder orgaan. Als er een deel wordt verwijderd kan de lever in 8 tot 12 weken weer uitgroeien tot een normaal werkende lever. Daarom kun je een deel van de lever doneren, nadat je uitgebreid gescreend bent.
Vaak doneert een ouder een deel van de lever aan een kind. Maar ook een partner, een familielid, een bekende of een onbekende donor kunnen een deel van de lever afstaan.
Als je een deel van je lever afstaat aan een kind is dit 20 tot 40% van je lever. Doneer je aan een volwassene dan wordt ongeveer 40 tot 70% van je lever verwijderd.
Voorwaarden leverdonatie
Je kunt niet zomaar een deel van je lever geven aan een ander. Er zijn wettelijke regels om jou te beschermen en zorgen voor een veilige en verantwoorde levertransplantatie. En je krijgt onderzoeken om te kijken of je lichamelijk gezond genoeg bent, en of je de donatie psychisch goed aankan.
Algemene voorwaarden
- Je bent 18 jaar of ouder.
- Je kunt zelf goed uitleggen wat je wilt.
- Je hebt vrijwillig besloten om een deel van je lever te geven. Niemand heeft je onder druk gezet en je krijgt er geen geld of cadeaus voor.
- Je bent gezond genoeg en in goede conditie.
- Je bent niet verslaafd aan alcohol of drugs.
- Je hebt geen leverziekte, bloedziekte, nierziekte of problemen met je bloedstolling.
- Je hebt geen (erfelijke) ziekte waardoor je lever later misschien slechter gaat werken.
- Je bent niet zwanger.
Passende bloedgroepen
De bloedgroepen van jou en de ontvanger moeten bij elkaar passen. Dat betekent niet dat ze precies hetzelfde hoeven te zijn.
| Jouw bloedgroep | Je kunt doneren aan |
|---|---|
| A | A of B |
| B | B of AB |
| AB | AB |
| O | A, B, AB of O |
De rhesusfactor (positief of negatief) maakt hierbij niet uit.
Weefseltypering en kruisproef
Voordat een levertransplantatie kan plaatsvinden, wordt onderzocht of de donor en de ontvanger goed bij elkaar passen. Zo is de kans kleiner dat het lichaam van de ontvanger de nieuwe lever afstoot.
Twee onderzoeken hiervoor zijn:
- Weefseltypering (HLA-typering)
Met bloedonderzoek wordt gekeken hoe goed jouw weefsel past bij dat van de ontvanger. - Kruisproef
Test of de ontvanger antistoffen heeft tegen jouw lever. Het bloed van de donor en ontvanger wordt getest. Bij een sterke afweerreactie (positieve kruisproef) is de kans heel groot dat de lever wordt afgestoten. Dan is transplantatie niet mogelijk.
De weefseltypering gebeurt altijd. Of er ook een kruisproef wordt gedaan, verschilt per transplantatiecentrum.
Aan wie kun je een deel van je lever doneren?
Je kunt bij leven een deel van je lever doneren aan iemand die je kent, bijvoorbeeld omdat je partner, kind, familielid of vriend een leverziekte heeft. Maar je kunt ook doneren aan iemand die je níet kent.
Wil je een deel van je lever aan iemand die je niet kent? Dat noemen ze een altruïstische donor. De donor en de ontvanger blijven onbekend voor elkaar. Voor de lever kun je je hiervoor aanmelden bij de drie ziekenhuizen die een levertransplantatie uitvoeren: ErasmusMC, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) of het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG).
Afwegen voor- en nadelen
Een deel van je lever aan een ander geven is een mooi gebaar. Maar er komt ook heel wat op je af. Bekijk de voor- en nadelen voor het nemen van een goed besluit.
Voordelen
Voor de ontvanger van een stukje van jouw lever zijn er voordelen ten opzichte van een lever van een overleden donor.
Een beter leven voor een ander
Je geeft iemand een beter leven of kan zelfs een leven redden. Dit betekent veel voor deze persoon. Je helpt ook de mensen om de patiënt heen. Geef je een deel van je lever aan je partner of familielid? Dan wordt het leven voor jullie allemaal vaak weer rustiger en normaler.
Operatie is te plannen
Het is een voordeel dat de transplantatie gepland kan worden op een goed moment voor jullie allebei. De operatie is in hetzelfde ziekenhuis.
De lever werkt na de operatie meestal meteen. Bij een transplantatie met een orgaan van een overleden donor kan het even duren voordat de lever werkt.
Positief voor de wachtlijst
Er zijn te weinig donorlevers van overleden mensen. Daarom is er een wachtlijst. Patiënten moeten vaak lang wachten op een transplantatie. Er overlijden nog steeds mensen die op de wachtlijst staan voor een lever.
Een leverdonatie bij leven kan gunstig zijn voor patiënten op de wachtlijst voor een lever van een overleden donor.
- Heeft een volwassene een levertransplantatie nodig? Dan komt hij niet meer op de wachtlijst te staan of wordt ervan afgehaald.
- Gaat het om een kind? Dan blijft het op de wachtlijst staan tot de dag van de operatie.
Door een lever te doneren bij leven komt er dus sneller een lever beschikbaar voor een ander op de wachtlijst.
Op de wachtlijst voor een donorlever
Nieuwe urlhttps://transplantatiestichting.nl/wachtlijst/orgaan/lever
Lever gaat vaak langer mee
Als je een deel van een lever geeft aan een ander, is dat vaak beter. De lever van een levende donor is van goede kwaliteit. Daarop wordt gelet tijdens de screening van de donor. Daardoor werkt een lever van een levende donor gemiddeld langer dan een lever van iemand die is overleden.
Nadelen
Een deel van je lever doneren is een mooi en waardevol gebaar. Maar er zijn ook nadelen. Je wordt geopereerd en dat brengt altijd risico’s met zich mee. Ook heb je tijd nodig om te herstellen.
Medisch onderzoek nodig
Voordat je kunt doneren, krijg je uitgebreide medische onderzoeken. Die kosten tijd. Soms komt er iets uit dat je anders niet had geweten. Dat kan fijn zijn, maar het kan ook vervelende gevolgen hebben.
Risico’s van een operatie en herstel
Bij elke operatie kan er iets misgaan, ook bij deze operatie. Meestal zijn het milde problemen die vanzelf overgaan of goed te behandelen zijn, maar soms zijn het grotere problemen.
Leven zonder galblaas
Bij een leverdonatie verwijdert de chirurg ook de galblaas. De galblaas helpt met de vertering van vetten. Zonder galblaas kun je makkelijk leven. Maar soms is een aanpassing in je voeding nodig.
Bij een donatie van een klein deel van de linkerlever (bijvoorbeeld voor een kind) blijft de galblaas meestal zitten.
Relatie met ontvanger kan veranderen
Is de ontvanger een bekende? Houd er rekening mee dat de donatie jullie relatie kan veranderen. Vaak krijg je een sterkere band. Maar er kunnen ook spanningen ontstaan. Bijvoorbeeld als de ander niet ‘goed voor je lever zorgt’ en ongezond leeft.
Als jouw lever toch niet zo goed werkt of je je zelf minder goed voelt na de operatie, kan dit emotioneel zwaar zijn voor jullie allebei.
“Mijn schoonzus gaf een deel van haar lever aan mijn dochtertje Ziva. En redde haar leven. De dankbaarheid die ik voel is niet te beschrijven.”
Kosten en vergoedingen
Veel van de onkosten die je maakt als donor worden vergoed, zelfs als de donatie uiteindelijk niet doorgaat.
Je zorgverzekeraar betaalt de medische kosten, zoals de screening, operatie en controles. Voor donatie betaal je niks van je eigen risico.
Soms moet je extra geld uitgeven, zoals aan parkeerkosten of voor hulp in de huishouding. Ook kan het zijn dat je tijdelijk minder inkomen hebt. Voor dit soort dingen kun je een vergoeding aanvragen.
Je hoeft de keuze om een deel van je lever af te staan niet alleen te maken. Er zijn mensen die met je kunnen meedenken en je kunnen begeleiden.
Wie kan je helpen bij het besluit?
Vaak helpt het om er met anderen over te praten. Bijvoorbeeld met:
- Een coördinator donatie bij leven in een van de 3 transplantatieziekenhuizen voor levers (ErasmusMC, LUMC of UMCG).
- Je huisarts.
- Familie, vrienden of andere mensen in je omgeving.
- Iemand die zelf een deel van de lever heeft gedoneerd (vraag het ziekenhuis hiernaar).
Aanmelden
Heb je besloten om een deel van je lever te willen geven aan iemand anders? Dan kun je je aanmelden bij een transplantatieziekenhuis.
- Wil je een lever geven aan iemand die je kent? Neem dan contact op met het transplantatieziekenhuis van je ontvanger.
- Is het iemand die je niet kent? Meld je dan bij een transplantatieziekenhuis in Nederland.
Vragen of aanmelden?
Contact met transplantatieziekenhuizen in Nederland die levertransplantaties uitvoeren:
- Groningen UMCG: E-mail of aanmeldformulier
- Leiden LUMC: E-mail of aanmeldformulier
- Rotterdam Erasmus MC: Contact en mail
Goed om te weten: Je mag op ieder moment nog van gedachten veranderen en besluiten om te stoppen. Ook als je al onderzoeken hebt gehad. Zelfs nog vlak voor de operatie.
Besloten om een lever te doneren?
Lees wat voor onderzoeken je krijgt in het ziekenhuis en hoe verloopt de operatie en het herstel verloopt.