Richtlijn Transport van Organen en Teams
Transport tijdens SARS-CoV-2/COVID-19
Auteur(s): Danielle Mol en Mirjam Martens Beleidsmedewerkers B&O.
Gericht aan: ODC-ers, supervisoren, LORUT, LOTTO, Witte Kruis Transplant, Medical Transport Nijmegen, ASL en ACE.
Afgestemd met: Vervoerders, Instituut Fysieke Veiligheid, ministerie VWS, RTL, SV, LOTTO en LORUT.
Datum: 28 oktober 2020
Status: STAVAZA 28-10-2020 – DIT BELEID WORDT REGELMATIG GEËVALUEERD.
Uitgangspunt:
Transport binnen Nederland over de weg (ZUT en thoracaal):
Reizen binnen Nederland door de lucht (thoracaal):
Reizen van Nederland naar ander ET-land via weg en lucht (abdominaal en thoracaal):
Alternatieven vervoer abdominale organen vanuit buitenland bij beperkingen luchtverkeer:
A. Wegverkeer mogelijk met afwijkende km limiet.
B. Grensoverdracht mogelijk via ET met buitenlandse vervoerders.
Reizen van buitenlandse teams naar Nederland (thoracaal):
Actuele problemen Luchtvervoer:
A. Door wegvallen lijnvluchten minder charters beschikbaar.
B. Decentrale luchtverkeersleiding leidt tot uitval m.n. op Eindhoven.
Wijzigingen t.o.v. vorige versie:
Reizen vanuit Nederland naar ander ET-land via weg/lucht (thoracaal/abdominaal)
Reizen van buitenlandse teams naar Nederland (thoracaal)
Buitenlandse teams uit oranje en rode gebieden worden uitgezonderd van 10 dagen quarantaine bij binnenkomst in Nederland. Zij worden verzocht FFP2 maskers te dragen.
Luchtverkeersleiding
Begin december wordt de centrale ondersteuning voor Eelde en Eindhoven vanuit Schiphol georganiseerd.
Na een relatief rustige periode, gaan de ontwikkelingen rondom COVID weer sneller, zowel binnen Nederland als daarbuiten. Het proces van orgaandonatie en daarmee de (inter)nationale orgaanuitwisseling vindt nog altijd plaats. Er zijn in Nederland maar ook in de landen om ons heen verschillende niveaus van besmetting met daarbij behorende besmettingscodes en restricties. Vanuit het buitenland wordt ook verschillend naar de besmettingsgraad van Nederland gekeken. Daarom worden alle reisbewegingen, over de weg en door de lucht, zowel binnen Nederland als van en naar het buitenland in deze update meegenomen.
Er zijn geen wijzigingen voor het reizen van teams binnen Nederland. Dit betekent dat chauffeurs en teams uit een gebied zonder risico, wél naar een procedure kunnen afreizen in een gebied dat is aangemerkt als ‘oranje’ of ‘rood’ in Nederland (Let op dit is de Nederlandse classificatie).
Internationale uitwisseling van organen moet door blijven gaan, zie EU-richtlijn.
De logistiek is gebaseerd op het zeer zorgvuldige screenings- en selectiebeleid in Nederland. Potentiële donoren worden getest op SARS-CoV-2 en procedures vinden alleen doorgang als de test negatief is. Aangezien een donor altijd endotracheaal geïntubeerd zal zijn met een gesloten beademingssysteem met filter, is de kans op overdracht van eventueel SARS-CoV-2 van donor op anderen gering. Het risico voor het team is minimaal. De chauffeur wacht buiten het ziekenhuis met uitzondering van de coördinerende chauffeur.
Transport binnen Nederland wordt weer ingericht volgens het COVID-beleid van de eerste golf in maart 2020. Het Koninklijk Nederlands Vervoer (KNV) heeft een protocol zorgvervoer opgesteld dat wij volgen. Dit houdt in dat in de auto’s mondmaskers gedragen worden. We desinfecteren de handen alvorens in het voertuig plaats te nemen. Na iedere rit wordt het interieur van de auto gereinigd. Aanvullend worden schermen geplaatst tussen chauffeur en achterbank als extra beschermingsmaatregel. We houden afstand.
In een regulier personenvoertuig nemen maximaal 2 passagiers op de achterbank plaats. In de grotere voertuigen zoals Mercedes V klasse en de bussen hanteren we een maximum van 4 passagiers. Voor chauffeurs geldt, net als voor overige disciplines: bij klachten die lijken op COVID wordt de chauffeur niet ingezet. De RIVM-richtlijnen worden hierin gevolgd.
Voor Chartervluchten zijn de volgende maatregelen van toepassing: Het gebruik van mondmaskers is verplicht, men houdt afstand en desinfecteert de handen. Voor de piloten en crew geldt: bij klachten die lijken op COVID wordt men niet ingezet. De RIVM-richtlijnen worden hierin gevolgd. Voor het thoracale team gelden dezelfde richtlijnen. Er kan gevraagd worden een gezondheidsverklaring in te vullen. Men kan gevraagd worden naar COVID-klachten.
Als Nederland een orgaanaanbod accepteert in het buitenland, is het volgens het Nederlandse beleid toegestaan om af te reizen naar het buitenland. Alle teams volgen het testbeleid voor zorgmedewerkers zoals geformuleerd door de FMS of het lokaal “protocol COVID-19 “van het ziekenhuis waar de medewerker in dienst is. Uiteraard moet er sprake zijn van een veilige situatie, zodat team, bemanning vliegtuig en chauffeur niet aan een onacceptabel risico worden blootgesteld.
Wat betekent dit in de praktijk?
Er komt een aanbod uit het buitenland en in het kader van COVID-reisbeperkingen wordt gecontroleerd of er reisbeperkingen voor Nederlanders zijn in het land waar het donorziekenhuis zich bevindt.
Reisbeperkingen worden opgelegd door het betreffende land. Vaak gelden voor artsen en zorgpersoneel uitzonderingen. Zodra wij via Eurotransplant informatie ontvangen, communiceren wij dat. Deze richtlijnen zijn op 28 oktober bekend;
Voor de overige ET-landen zijn op dit moment geen beperkingen voor medische teams bekend.
Mochten er door COVID-restricties geen lijnverbindingen mogelijk zijn voor nieren en lever dan kan wegvervoer ingezet worden. In de bestaande protocollen wordt een limiet van 500 kilometer aangehouden. Mocht dat nodig zijn dan kunnen we hiervan afwijken. De ontvangend arts zal met Eurotransplant afstemmen Richtlijn Transport organen en teams tijdens SARS-CoV-2/COVID-19 V 4.0 5/6 of een langere reistijd acceptabel is. We kunnen ook gebruik maken van grensoverdrachten waarbij ET de regie heeft en de overdrachten afstemt met de nationale donatie organisaties (Orgaancentrum in Nederland) en hun gecontracteerde vervoerders. Volgens de EU-richtlijnen zijn er geen restricties voor transport van organen en teams binnen Europa.
Als een buitenlands team een donororgaan accepteert in Nederland, is het hen toegestaan om naar Nederland te komen en de organen uit te nemen. De FMS heeft in de Leidraad testbeleid voor zorgmedewerkers opgenomen dat in het quarantainebeleid een uitzondering wordt gemaakt voor orgaantransplantatieteams.
Dergelijke korte verblijven zonder contacten, anders dan noodzakelijk voor het medisch handelen vormen een aanvaardbaar risico, mits adequate preventiemaatregelen worden genomen.
In alle andere gevallen geldt:
De orgaandonatie coördinator geeft aan hoeveel personen verwacht worden (max.4), zodat de vervoerder het soort voertuig kan afstemmen op de behoefte en beschikbare capaciteit.
Door een aantal COVID gerelateerde problemen zoals het wegvallen van lijnvluchten wordt de markt voor Chartervluchten overspoeld met aanvragen. Wij hebben een niet planbaar proces en vaak een korte oproeptijd. We kunnen geconfronteerd worden met een capaciteitsprobleem. We vragen de ODC om zo vroeg mogelijk contact op te nemen met de Donorlijn om capaciteit aan te vragen. De inzet van toestellen zoals De Sovereign, Legacy en Falcon zijn niet toegestaan vanwege het hoge kostenniveau. Op dit moment heeft DSO nog de capaciteit om vanuit Duitsland levertransporten naar Nederland te faciliteren. Daar gaan we zoveel mogelijk op inzetten. De ODC wordt gevraagd de regels uit het handboek flexibel te hanteren (normaliter regelt de ontvanger het transport).
Er zijn grote personele problemen om de bezetting van de luchtverkeersleiding Defensie in Nederland rond te krijgen. Zij begeleidt het verkeer voor de luchthavens Eelde en Eindhoven. Een beheersmaatregel hiervoor is centralisatie. Begin december wordt de centrale ondersteuning vanuit Schiphol georganiseerd. Het werkproces is hiervoor ingericht en opgenomen in het handboek van de vervoerders en ODC. Tot die tijd kunnen we tijdelijke kortdurende sluitingen verwachten bij onverwacht personeelsuitval. In Eindhoven is dit nu al regelmatig het geval geweest. De ODC wordt gevraagd zo vroeg mogelijk via de Donorlijn de charters aan te vragen zodat we eventuele sluitingen mee kunnen nemen in onze planning.
Eindhoven airport kan door werkzaamheden op het vliegveld geen medische (transplantatie) vluchten accommoderen van 19 – 27 oktober tussen 00:00 – 06:30 uur. In deze periode kan dit worden overgenomen door luchtmachtbasis Volkel.
Bronnen
https://www.knv.nl/protocol-zorgvervoer/
https://www.demedischspecialist.nl/sites/default/files/Testbeleid_zorgmedewerkers_ziekenhuis_def.pdf
Belgie
https://diplomatie.belgium.be/nl/Diensten/Op_reis_in_het_buitenland/reisadviezen/nederland
Duitsland
https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Risikogebiete_neu.html
https://ec.europa.eu/health/blood_tissues_organs/overview_en