Jaarcijfers 2020: daling donaties en transplantaties door coronapandemie

19 januari 2021

Door de coronapandemie is er een lichte daling (4%) te zien in het aantal transplantaties na overlijden in 2020 (733) in vergelijking met 2019 (770). Bij nier- en levertransplantaties door levende donoren gaat het om een afname van 25% (in 2020: 390, in 2019: 523). Dat blijkt uit de voorlopige jaarcijfers van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS).

Een grafiek die het aantal orgaantransplantaties in Nederland laat zien per maand, van maart 2019 tot en met december 2020

In mei 2020 werd al voorzien dat het aantal transplantaties niet zou toenemen. Vanuit dat perspectief vallen de cijfers uiteindelijk nog mee in dit allesbehalve normale jaar. De coronapandemie zorgt voor aanhoudende druk op de zorgcapaciteit en op het transplantatieproces.

Uit de cijfers blijkt verder dat de actieve wachtlijst voor orgaantransplantatie in het afgelopen jaar stabiel is gebleven. Op 31 december 2020 stonden 1257 patiënten op de actieve wachtlijst, ten opzichte van 1271 op 31 december 2019.

Bernadette Haase, directeur van de NTS: De coronapandemie leidde tot een dip in aantallen transplantaties, zeker in maart, april en mei. Gegeven de complexe omstandigheden hebben er uiteindelijk nog behoorlijk veel donatieprocedures en transplantaties plaatsgevonden. Wij hebben grote waardering voor alle medisch specialisten die in het afgelopen jaar werkelijk alles hebben gedaan om medische zorg te verlenen waaronder orgaandonatie en transplantaties.

Zij vervolgt: De coronamaatregelen zijn van het grootste belang zodat er voldoende capaciteit overblijft voor reguliere zorg aan patiënten, zoals nier-, lever-, hart- en longtransplantaties.

Donatie en transplantatie zorgvuldig en veilig

Direct na de uitbraak van het coronavirus is er door alle betrokken organisaties hard gewerkt om ervoor te zorgen, dat ook nu donaties en transplantaties zorgvuldig en veilig kunnen plaatsvinden. Zo zijn er aanvullende COVID-19 protocollen en draaiboeken ontwikkeld, die direct werden toegepast in de praktijk.

Actieve wachtlijst stabiel, wisselend beeld per orgaan

Het aantal actief wachtende patiënten op een orgaan is met 1257 patiënten stabiel gebleven. Al zijn er wel verschillen tussen organen. Terwijl het aantal patiënten dat wacht op een donorhart is gestegen. Van 116 (eind 2019) naar 133 (eind 2020). De grootste groep actief wachtenden zijn nierpatiënten (in totaal 828 op eind 2020) is ongeveer gelijk gebleven. Wat de exacte effecten zijn van de coronapandemie op de hoogte van de wachtlijsten vergt nog nader onderzoek.

Donorregister: maak zelf je keuze en deel het met je naasten

In 2021 wordt de Actieve Donorregistratie verder ingevoerd. Voor 1 juli 2021 staat iedere Nederlander in het Donorregister. Bernadette Haase: Of je uiteindelijk kiest voor ‘Ja’, ‘Nee’ of ‘Geen bezwaar’, is volledig aan mensen zelf, maar verdiep je vooral, maak de keuze vooral bewust en spreek er over met je naasten.

Samen met het ministerie van VWS organiseert de NTS voorlichtingsbijeenkomsten (nu veelal online of op anderhalve meter) om mensen te informeren. Verder is alle informatie te vinden op www.donorregister.nl en www.transplantatiestichting.nl

Aantal orgaantransplantaties in Nederland met organen van postmortale donoren. Er is onderscheid gemaakt tussen DBD en DCD donoren. De periode 01-2019 t/m 12-2019 is vergeleken met de periode 01-2020 t/m 12-2020.

2020 2019 +/-
Hart 40 38 5%
Hart met long 1 - -
Lever - DBD 81 94 -14%
Lever - DCD 68 67 1%
Lever split - DBD 7 4 -
Long - DBD 46 59 -22%
Long - DCD 40 46 -13%
Nier - DBD 158 173 -9%
Nier - DCD 255 255 0%
Nier met lever - DBD 2 2 -
Nier met lever - DCD 3 1 -
Nier met pancreas - DBD 12 6 100%
Nier met pancreas - DCD 9 13 -31%
Nier met split lever - DBD 1 - -
Pancreas - DBD 5 7 -
Pancreas - DCD 4 3 -
Dunne darm - DBD 1 2 -
Dunne darm met nier - DBD - - -
Totaal 733 770 -4%

Aantal orgaantransplantaties in Nederland met organen van levende donoren. De periode 01-2019 t/m 12-2019 is vergeleken met de periode 01-2020 t/m 12-2020

2020 2019 +/-
Onverwante levertransplantatie 7 8 -
Onverwante niertransplantatie 203 279 -27%
Verwante levertransplantatie 17 14 21%
Verwante niertransplantatie 163 222 -27%
Totaal 390 523 -25%

Aantal geëffectueerde postmortale orgaandonoren per maand in Nederland

2020 2019 +/- Cumulatief 2020 Cumulatief 2019 +/-
Januari 24 24 0 % 24 24 0 %
Februari 24 14 71 % 48 38 26 %
Maart 12 12 0 % 60 50 20 %
April 8 20 -60 % 68 70 -3 %
Mei 21 19 11 % 89 89 0 %
Juni 18 23 -22 % 107 112 -4 %
Juli 23 28 -18 % 130 140 -7 %
Augustus 22 19 16 % 152 159 -4 %
September 28 21 33 % 180 180 0 %
Oktober 22 21 5 % 202 201 0 %
November 22 26 -15 % 224 227 -1 %
December 26 23 13 % 250 250 0 %

Aantal geëffectueerde postmortale orgaandonoren in Nederland onderverdeeld in DBD en DCD donoren in de periode 01-2019 t/m 12-2019 vergeleken met de periode 01-2020 t/m 12-2020

Type donor 2020 2019 +/-
DBD 100 103 -3 %
DCD 150 147 2 %
Totaal 250 250 0 %