Hersendood en orgaandonatie: lees hier alle informatie

Hersendood is een belangrijk onderwerp binnen orgaandonatie. Maar wat betekent hersendood precies? En waarom is het zo’n belangrijk onderwerp binnen orgaandonatie? Lees hier alle informatie over hersendood.

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Video: Wat is hersendood?

Wat is hersendood?

Iemand is hersendood als de hersenen stoppen met werken en nooit meer kunnen werken. Iemand die hersendood is, is niet meer in staat om via de hersenen signalen naar het lichaam te versturen. Hierdoor is zelfstandig denken, horen of voelen niet meer mogelijk.  

Wat is de oorzaak van hersendood?

Er zijn verschillende oorzaken van hersendood mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan een auto-ongeluk of een hersenbloeding. Na zo’n gebeurtenis ligt een patiënt in een ziekenhuis aan een beademingsmachine. Dit zorgt ervoor dat het hart blijft kloppen, en de functies van het lichaam in stand blijven. 

Wie stelt hersendood vast? 

Een gespecialiseerd hersenarts, zoals een neuroloog of neurochirurg, stelt vast of iemand hersendood is. Iemand wordt pas hersendood verklaard nadat meerdere artsen dit hebben gecontroleerd via een vast stappenplan. Dit stappenplan is enorm streng en nauwkeurig opgesteld en is hetzelfde in elk Nederlands ziekenhuis. Dit stappenplan heet het hersendoodprotocol.  

Waarom is hersendood een belangrijk onderwerp bij orgaandonatie?

Hersendood is een belangrijk onderwerp binnen orgaandonatie. Dit komt doordat organen van hersendode patiënten geschikt kunnen zijn voor orgaandonatie. Door machines krijgt het lichaam van een hersendode patiënt namelijk voldoende zuurstof waardoor de organen goed blijven. Als iemand buiten het ziekenhuis overlijdt, en niet wordt beademd,  krijgen de organen niet genoeg zuurstof en zijn de organen niet geschikt voor orgaandonatie.  

Hersendoodprotocol: zo stellen artsen de hersendood vast

Wat onderzoeken artsen om de hersendood vast te stellen? Lees hieronder welke stappen artsen volgen.  

Stap 1. De artsen onderzoeken of er nog reflexen zijn in de hersenstam 

Artsen controleren of de patiënt nog reageert. Dit controleren artsen door  deze stappen uit te voeren.  

  • De arts schijnt in de ogen van de persoon om te kijken of de pupillen kleiner worden; 
  • De arts strijkt over het oog om te zien of er een knipperbeweging is; 
  • De arts draait het hoofd snel om te kijken of de ogen meebewegen; 
  • De arts spuit koud water in de oren om te zien of de ogen bewegen; 
  • De arts beweegt het beademingsbuisje of zuigt de luchtpijp uit met een zuigapparaat om te controleren of de persoon moet hoesten. 

Als de patiënt op één van onderstaande stappen reageert, dan is de persoon niet hersendood en wordt het onderzoek gestopt. 

Stap 2. De artsen onderzoeken of er nog elektrische activiteit is, of bloed door de hersenen stroomt 

Reageert de persoon op géén van de prikkels uit stap 1? Dan gaat het onderzoek verder. Dit gebeurt door middel van één van onderstaande onderzoeken:  

  • Een Elektro-encefalografie (EEG). Dit onderzoek meet of er nog elektrische activiteit is; 
  • Een Transcranieel Doppleronderzoek (TCD). Dit onderzoek meet of er bloed door de hersenen gaat;  
  • Een CT angiografie (CTA). Dit onderzoek meet of er bloed door de hersenen gaat. 

Stap 3. De artsen onderzoeken de ademhaling met een apneutest 

Als laatste onderzoekt de arts of de persoon nog zelf kan ademen. Dit onderzoek heet een apneutest. Tijdens dit onderzoek gaat de persoon korte tijd van het beademingsapparaat af. Voordat de persoon van het beademingsapparaat afgaat, zorgt de arts er eerst voor dat er voldoende zuurstof in het bloed zit. 

Pas daarna gaat het beademingsapparaat uit en meet de arts in de luchtpijp of de persoon ademt. Tijdens de test wordt het zuurstofgehalte in het bloed gecontroleerd. Ademt de persoon niet zelfstandig? Dan is hij hersendood. Dat moment van de test geldt als officieel overlijdenstijdstip. Daarna wordt de beademingsmachine weer aangesloten zodat de organen goed blijven.  

Wetgeving hersendoodprotocol

Veelgestelde vragen over hersendood

Ben je wel echt dood als je hersendood bent? 

Ja. Organen en weefsels worden pas uitgenomen als artsen 100% zeker zijn dat iemand is overleden. Het vaststellen van de hersendood gebeurt volgens strenge regels. En door meerdere artsen. 

Is hersendood hetzelfde als coma?

Nee. Coma en hersendood zijn twee verschillende  situaties . Als iemand in coma is, is er nog hersenactiviteit te zien in de hersenen. Als iemand hersendood is dan is alle hersenactiviteit gestopt.    

Op dit plaatje zie je drie EEG-afbeelden die het verschil aantonen in de hersenactiviteit van een gezond persoon, van iemand in coma en van iemand die hersendood is
Verschil hersenactiviteit

Is het mogelijk om te herstellen van hersendood?

Nee. Als het hersendoodprotocol geheel is doorlopen en de hersendood is vastgesteld is dan is herstel niet meer mogelijk. Hersendood is een onomkeerbare toestand.  

Meer weten over orgaandonatie?