Ga naar de inhoud
Home Medisch professionals

Weefseldonatie stap voor stap

Een weefseldonor kan door iedere arts herkend en aangemeld worden. Let op: bij intacte circulatie gaat u over op de orgaandonatie­procedure. Alle stappen van het weefseldonatieproces zijn vastgelegd in het Modelprotocol Orgaan- en Weefseldonatie. Indien uw patiënt thuis overlijdt bent u als arts niet verplicht om donatie ter sprake te brengen.

COVID-19 is een algemene contra-indicatie indien:

  • Er sprake is van of een vermoeden is op een actieve of klinisch bewezen infectie met SARS-CoV-2 ten tijde van overlijden aangetoond middels:
    • Een (zwak) positief testresultaat (PCR test, LAMP-test, antigeensneltest) op materiaal afgenomen uit de naso-/orofarynx of BAL
    • OF Symptomen van Covid-19
    • OF CO-RADS 4 en 5 op CT-scan
  • De patiënt een infectie met SARS-CoV-2 heeft doorgemaakt en korter dan 14 dagen symptoomvrij is.
  • De patiënt in de afgelopen 10 dagen in nauw contact is geweest met een persoon met een bevestigde infectie of een hoge verdenking op SARS-CoV-2 (tenzij de patiënt op dag 5 negatief getest is middels PCR).
  • De patiënt korter dan 5 dagen geleden uit het buitenland is gekomen.

Geen contra-indicatie indien: 

  • De patiënt bekend is met chronische longziekte (COPD, longfibrose, hooikoorts) en klachten heeft passend bij deze aandoening EN negatief getest is met een PCR test. 

Vaccinatie tegen COVID-19

Vaccinatiestatus m.b.t. COVID-19 is irrelevant voor de beslissing voor de donoraanname. Het type vaccinatie, het tijdstip van vaccinatie en het aantal vaccinaties spelen geen rol.

Hieronder vindt u een verkorte uitleg van de te nemen stappen bij weefseldonatie. 

Koel het lichaam binnen 6 uur na overlijden in een koelcel, koelplaten zijn onvoldoende. Als een donor niet in het ziekenhuis overlijdt, dient de overledene binnen 6 uur in het mortuarium of bij een uitvaartonderneming gekoeld te zijn. Als het lichaam niet gekoeld kan worden, dan moet uitname binnen 12 uur na overlijden plaatsvinden. Hartkleppen en bloedvaten kunnen dan niet meer gedoneerd worden. Voor de donatieprocedure mag de donor niet gekleed worden. Is dit wel het geval, dan kan de donatie niet doorgaan.

Alle benodigde documenten

Stap 1. Controleer de criteria en de contra-indicaties voor donatie

U hoeft niet te raadplegen bij: 

  • Onbekende identiteit
  • Langer dan 24 uur overleden
  • Jonger dan 12 jaar - is niet geregistreerd in het Donorregister, weefseldonatie is wel mogelijk na toestemming ouder(s).
  • Ouder dan 85 jaar
  • 1 of meerdere contra-indicaties. Lees de voorwaarden voor weefseldonatie.

De belangrijkste medische contra-indicaties:

  1. Er was sprake van een degeneratieve neurologische aandoening van onbekende oorsprong of met een mogelijke prionachtige pathogenese (bijv. dementie, Parkinson, MS of ALS).
  2. Er was sprake van een hematologische maligne of premaligne aandoening op het moment van overlijden of in het verleden (bijv. leukemie, maligne lymfoom, Kahler, MGUS, myelodysplastisch syndroom, polycythemia vera).
  3. Er was sprake van een gemetastaseerd melanoom.

Een solide maligniteit en een bacteriële sepsis zijn géén contra-indicaties voor oogweefseldonatie.

Neem bij twijfel over de geschiktheid van de patiënt voor weefseldonatie contact op met het Orgaancentrum via 071 - 579 57 95.

Stap 2. Raadpleeg voor het donatiegesprek het Donorregister

Raadpleeg het Donorregister via het Orgaancentrum van de NTS: 071 - 579 57 95. (24/7). Houd de volgende gegevens bij de hand:

  • patiënt: Burgerservicenummer, naam, voorletter(s), geboortedatum, geslacht, adres.
  • behandelend arts: BIG-registratienummer, centrum of praktijknaam en plaats en telefoonnummer waarop hij bereikbaar is. 

De triagist of assistent van de huisartsenpost mogen ook het donorregister raadplegen (zie werkinstructie voor doktersassistentes en triagisten). 

In het geval van een niet-natuurlijke dood of als het gaat om een minderjarige (<18 jaar) meldt u het overlijden aan de gemeentelijke lijkschouwer. In het geval van een niet-natuurlijke dood moet de officier van justitie toestemming geven voor de weefseldonatie. U kunt de donor al aanmelden voordat u deze toestemming heeft. Lees meer over donatie niet natuurlijke dood.

Stap 3. Het gesprek met de nabestaanden

Bespreek donatie met de nabestaanden. Vanaf 1 juli geldt de nieuwe donorwet. Na de uitkomst uit het Donorregister moet u weten welke stappen te nemen voor het donatiegesprek. Ter voorbereiding van het donatiegesprek kunt u kijken op de interactieve beslisboom. Let op: nabestaanden zijn de familieleden inclusief partner tot en met de tweede graad, naasten zijn de nabestaanden inclusief de mensen die de donor hebben gekend (vriend, verzorger).

  • Indien 'Ja'-registratie of 'Geen bezwaar': informeer de naasten over de wens van de overledene.
  • Indien 'beslissing nabestaanden' of 'specifiek persoon' of blokkade/geen registratie: vraag toestemming.
  • Indien 'nee'-registratie; informeer de naasten.

Let op: na toestemming van de nabestaanden kan het zijn dat er nog aanvullende vragen beantwoord moeten worden. Vraag aan nabestaanden of ze komende uren bereikbaar zijn voor eventuele aanvullende vragen.

Belangrijke vragen zijn: 

  1. Is de patiënt het afgelopen jaar op reis geweest buiten Nederland, zo ja wanneer en waarheen (specifiek dus niet land maar ook plaats of regio).
  2. Willen de nabestaande geïnformeerd worden middels een uitname- en resultatenbrief? Zo ja; adres en naam en initialen van de ontvanger.

Stap 4. Meld de donor aan bij de Nederlandse Transplantatie Stichting

Meld de donor telefonisch aan bij het Orgaancentrum op 071 - 579 57 95 (24 uur per dag). Houd alle medische gegevens bij de hand. Een OC-medewerker neemt algemene medische, weefselspecifieke en praktische vragen met u door. Open de weefselvragenlijst. Bij aanname van een weefseldonor hanteert de NTS deze vragenlijst. 

In het geval van een niet-natuurlijke dood of als het gaat om een minderjarige (<18 jaar) meldt u het overlijden aan de gemeentelijke lijkschouwer. De officier van justitie moet dan toestemming geven voor de weefseldonatie. U kunt de donor al aanmelden voordat u deze toestemming heeft. Lees meer over donatie na niet-natuurlijke dood.

Het heeft de voorkeur om de weefseldonatie te verrichten voorafgaand aan eventuele obductie. Voor hartklepdonatie is dit zelfs een vereiste.